Stikkordarkiv: Sørfjorden

Tretoppen

Legg igjen en kommentar

På den vesle eigedomen der besto (far-mor) budde, var det eit høgt og vidt morelltre. I alle fall verka det stort for ein gut på ni-ti år. Bladverket var so tett at når eg fann den rette plassen oppe i toppen, kunne eg sitja usedd og sjå på folk som gjekk eller sykla nede på vegen. Sannsynlegvis gjer minna mine treet mykje større enn det verkeleg var, men det gjer ingenting. Et sat i tretoppen og åt moreller som knapt hadde fått raudfargen, – og som eg eigenleg ikkje hadde lov til. Men der og då hadde eg bokstavleg tala kontroll over det meste. Fri som fuglen, sidan ingen såg meg (trudde eg) og fullt oversyn over det som skjedde der nede på marka. I tillegg åt eg det beste ein smågut kunne tenkja seg ein sein junidag i fruktbygda Lofthus: søte, raude moreller. For lokalkjende kan eg opplysa at det var «verders»-moreller, eller «Wederske», som me skreiv på leveringslappane på kassane som skulle til fruktlageret.

Aldri seinare har eg opplevt den gjennomstrøymande kjensla av å vera so fri og samstundes ha oversyn over det meste her i livet. Treklatringa seinare har som oftast stoppa på vegen opp. Klatreruta vart stundom for vanskeleg, eller ein måtte sjå å koma seg ned att før nokon skar vekk greinene ein trong for å koma seg velberga ned. Dei søte morell-bæra i toppen har dessutan heller kort levetid. Bladverket på trea fell av kvar haust, og då vil ein sitja på utstilling i tretoppen som ein figur som ikkje har hatt vit til å koma seg ned att på jorda i tide. Men du og du kor gode minna kan vera om dei søte morellene i toppen på eit morelltre, der ein kunne gøyma seg litt frå resten av verda. Det er minne som får fram ein liten smil der ein tuslar av garde med solid bakkekontakt.

Bløming i Hardanger

Legg igjen en kommentar

Bløming på Lofthus 2017. Foto: Aud Manheim

Før eller seinare måtte ein utflytt harding skriva om bløming i Hardanger. Det er midt i mai, sosiale medium, aviser og blad er fulle av foto med blømande frukttre i Hardanger mot ein bakgrunn av snjokledde fjell og blå himmel. Fotografia er fylgde av kommentarar om kor flott og fantastisk det vakre Hardanger er desse dagane når sola kan vera raus, og me bokstavleg tala kan sjå korleis naturen livnar til att etter vinteren. I eit par hektiske blømingsveker legg frukttrea grunnlaget for hausting av moreller, plommer, pærer og eple. Bøndene fylgjer vake med for å sprøyta og på anna vis stella med trea slik at dei kan gje best mogeleg avling.

Kvar vår visste me ungane i Sørfjorden at me levde på ein paradisisk plett på denne jorda. Spesielt dersom pinsehelga fall saman med bløminga, kom det mange tilreisande som berre var ute etter ein ting: å oppleva blømande frukttre i uhorvelege mengder. Me som budde langs gamlevegen mellom Lofthus og Ernes, såg korleis folk gjekk eller køyrde bil, seint, seint, medan dei saup inn visuelle inntrykk, lydar og ikkje minst angen av fruktblom. Denne opplevinga var nok endå sterkare tidlegare, då trea var store, dei låg som blomeportalar over gamlevegen og såg ut slik som tre skal sjå ut.

Me som vaks opp med bløming kvar vår, forstod på dei tilreisande at dette var noko spesielt. For oss «innfødde» var bløminga berre noko som var der, kvar vår. Me kunne sjå om det var lite eller mykje blom. Me kunne leggja merke til korleis foreldra våre anka seg over regn og kulde i blømingstida og vera urolege for om frukthausten ville ta skade. Me lærte oss å vurdera om vêr og bløming var slik at me kunne vona på moreller til jonsok. Det var stas, då vart jonsokdagane ekstra søte og gode.

Det er vel kanskje alltid slik at det er dei framande, dei som kjem utanfrå, som må fortelja dei «innfødde» om kor fantastisk dei har det. Dei lokale reaksjonane er nok ofte svært so nøkterne og jordnære, slik som denne soga – sann eller ikkje – om ein gardbrukar som stendig fekk høyra av tilreisande kor flott utsyn han hadde, der han trona øvst på ein gard med rikt tilfang av bratte bakkar. «Nåja», sa han. «Det kan godt vera at me har fin utsikt, men det går ikkje å leva av henne.»

Bløminga i seg sjølv er i beste fall starten på gode avlingar og brukande levebrød. Ingen veit betre enn fruktbøndene at ei strålande blømingstid kan verta skipla på mange måtar før haustinga er over, og resultatet kan teljast opp i kroner og øre. Slik er det vel med det meste i livet, det er heilskapen som tel, til slutt.