Stikkordarkiv: hugsa

Kva var det eg skulle hugsa på?

Legg igjen en kommentar

Har du òg det slik? At du tenkjer sterkt på kva du skulle ha hugsa på, utan å koma på det? Innimellom, rettnok sjeldnare og sjeldnare, kjem eg på noko som eg trur er lurt, eller høyrer noko som eg gjerne vil hugsa: ei hending, ein replikk eller ei soge. Då seier eg til meg sjølv: dette skal eg hugsa på, men det passar ikkje å notera nett der og då. Litt seinare prøver eg å rekonstruera det lure som eg kom på eller høyrde. Men nei, det er fullstendig vekke. I beste fall kan eg koma på situasjonen og tema, men den lure ideen, eller gode replikken er ikkje å få fram i minnet. Alt det lure kunne like godt ha fylgt ei Velure-skrede i fjorden; heilt borte, oppløyst i fjordavatn.

Slik går då dagane, der det eine gode påhittet etter det andre kverv. Det finst sikkert mange fine diagnostiske termar for denne kvardagsgløymsla, men dei bryr eg meg ikkje om. Eg er berre so hoppande glad dei få – og stendig færre – gongene eg faktisk kjem på det skulle hugsa på. Då breier eg meg i mi eiga sjølvkjensle og seier til meg sjølv at det meste er betre enn ein kunne tru.

Når eg tenkjer etter i eit meir nøkternt og sjølvransakande perspektiv, må eg nok innsjå at korkje eg eller omverda går glipp av so mykje om eg ikkje kjem på all dei gode ideane og tankane som ikkje vil festa seg. Det er litt likt ei soge som ein spelemann fortalde ein gong. Dei var nokre som spelte inn i plate i eit studio i Oslo. Etter ei lang økt på dagtid, gjekk dei på byen. Dei passa på å fukta talenta sine, og på veg til hotellet kjende dei seg i storarta speleform. Dei bestemte seg for å gå i studio på nytt. Dei måtte verkeleg spela ut alt det kunstnarlege overskotet som brusa i kropp og sinn. Dei so gjorde. Neste føremiddag skulle dei forventningsfulle høyra på det ofselege spelet dei hadde stått for kvelden før. «Ikkje noko var brukande på plata,» sa spelemannen lakonisk då han fortalde om hendinga.

Slik er det nok med dei lure tankane eller ideane som ikkje vil festa seg. Dei fleste er berre småglimt som lyser opp situasjonen der og då. Og dei høver best til akkurat det; små ljosglimt som får ein til å oppleva gleda over å kunna orientera seg i omverda, og i tillegg tru ei lita stund at ein enno kan tenkja noko lurt. Augneblinksgleda skal ein ikkje kimsa av. Det gjeld anten ein hugsar, eller ikkje hugsar det ein skulle hugsa på.

Å ikkje kjenna seg att

Legg igjen en kommentar

Det går nesten ikkje ein dag utan at eg les om nokon som ikkje kjenner seg att. Fyrste gongen eg såg det, skvatt eg litt. Eg kom til å tenkja på den gongen eg skulle vera med far i fjellet og sjå etter sauene. Eg var vel i åtteårsalderen. Me skulle gå på kvar vår side av ein haug for å sjå etter sauene. Me skulle møtast på andre sida av haugen, og eg hadde vore der fleire gonger tidlegare. Far hadde so vidt svunne or synet då eg fekk full panikk; eg kjende meg ikkje att på nokon måte og sette i å gaula på far. Etter ei stund kom han i fullt tan; han trudde eg hadde ramla og slått meg stygt slik som eg belja. Gråtande måtte eg fortelja at eg ikkje visste kvar eg var, eller kvar eg skulle gå. Difor vart eg so redd.

Eg kom også til å tenkja på han som dagen etter jonsokfeiringa vakna i ein silo med berre éin sko. Han kjende seg heller ikkje att, men kom seg no omsider heim med litt hjelp. To veker seinare fekk han den andre skoen, i postoppkrav. Han kjende att skoen og ante kven som var avsendar.

Nei, desse som ikkje kjenner seg att, er korkje i ukjent terreng eller i ukjende siloar. Dei kjenner seg ikkje att i måten dei er framstilte på i pressa eller i ein eller annan konflikt. Dei kan på ingen måte forstå at dei har oppført seg slik eller sagt det som andre hevdar. Ein kunne kanskje tru at det var like greitt å seia at dei ikkje hugsar. Gløymska er som kjent ein av dei viktigaste overlevingsmekanismane me menneske rår over. Etter som åra går, vert gløymeboka ei stendig viktigare bok. Men nei då, desse folka eg skriv om, hugsar alltid sopass at dei med alvorleg mine og tilkjempa ro kan seia at dei  kjenner seg ikkje att.

For all del, somme gonger er det sikkert grunnlag for ikkje å kjenna seg att i det som vert sagt om ein. Det er mange nok misminnande og diktande kverulantar der ute som prøver å omskapa verda i sitt bilete. Fantasifulle kverulantar kan likevel ikkje vera allmenn forklaring på at so mange ikkje kjenner seg att i det som vert sagt eller skrive om dei.

Det er alltid når påstandane er negative, at folk ikkje kjenner seg att. Enno har eg til gode å lesa eller høyra nokon seia at dei ikkje kjenner seg att når dei har fått rosande omtale. Det undrar meg litt, fordi eg kjenner til fleire tilfelle, der folk har fått ros sjølv om det ikkje heilt var grunnlag for det. Slike gonger er det aldri nokon som med alvorleg mine står fram og seier at dei ikkje kjenner seg att. Tvert imot:  minnet er tydelegvis krystallklårt og fullt synkronisert med sjølvforståinga.

Det er vel kort og godt slik at me likar betre å suga på ein ros-karamell enn å svelgja salte kritikk-dropar. Evna vår til å velja ut kva me hugsar eller kjenner oss att i, høyrer vel til dei eigenskapane som gjev dei fleste av oss eit visst menneskeleg preg. Dei er i alle fall lette å kjenna att; for ikkje å seia: kjenna seg att i.